Проектот обединува околу 60 студенти од различни земји, а целта е младите да добијат искуство слично на обуката на астронаутите на „ESA“ и „NASA“.

Симулација на живот на Месечината

Една од водечките личности во проектот е Кејти Малри (Katie Mulry), 24-годишна студентка по воздухопловно инженерство на институтот „Supaero“ во Тулуз. Таа веќе учествувала во претходни мисии, а годинава ја координира обуката на новите „аналогни астронаути“.

За време на „Asclepios V“, девет меѓународни студенти поминале повеќе од две недели во целосна изолација во внатрешноста на планината, симулирајќи живот и работа во лунарна база.

Тврдината „Sasso San Gottardo“, изградена за време на Втората светска војна, се протега низ мрежа од 3,5 километри подземни тунели. Температурата таму постојано е околу 6°C, а просторот е темен, студен и тесен – совршено место за тестирање на психолошката и физичката издржливост на екипажот.

Мисијата е замислена како база сместена во месечевите лавини тунели, а учесниците излегувале надвор само ноќе, за да се проучи влијанието на недостатокот од природна светлина врз човечкото тело и ум.

Научна мисија во темнината

Еден од клучните експерименти, „Kronoespazio“, истражува како постојаната темнина влијае врз спиењето, расположението, циркадискиот ритам и здравјето.

Проектот го води д-р Марија Комас Собератс (Maria Comas Soberats), експертка за сон и хронобиологија од Универзитетската болница во Виторија-Гастеиз (Шпанија), во соработка со научници од Австралија и Швајцарија.

Учесниците носат сензори што ја следат телесната температура и шемите на спиење, а истовремено даваат биолошки примероци за анализа на мелатонин и гени поврзани со спиењето.

Резултатите ќе бидат објавени во научни списанија и ќе помогнат подобро да се разбере здравјето на астронаутите, но и на луѓето што работат во смени или во екстремни услови на Земјата.

Обуката на идните астронаути

Командантот на мисијата, Матеус Магалаеш (Mateus Magalhaes), 27-годишен докторанд од Бразил, нагласува дека „Asclepios“ е уникатна можност за студентите.

„Повеќето вакви симулации се комерцијални и исклучително скапи. ’Asclepios‘ е непрофитна иницијатива, финансирана преку донации, ’crowdfunding‘ и спонзорства, што ја прави достапна за младите истражувачи“, објаснува Магалаеш.

Покрај научниот дел, учесниците поминуваат низ строга физичка и психолошка подготовка:

планинарење во зимските Алпи, нуркање под мраз, параболни летови без гравитација, како и предавања по вселенска психологија, тимска комуникација и кризно донесување одлуки.

Искуство што ја менува перспективата

Британскиот докторанд Метју Ацевски (Matthew Acevski), научен офицер во мисијата и истражувач на „Imperial College London“, вели дека ова искуство му помогнало да ја разбере практичната страна на вселенските истражувања.

„Досега сè ми беше теорија. Овде, за првпат, го применив знаењето во реални услови. Ова искуство беше едно од највредните во мојот живот“, вели Ацевски.

Со него во тимот била и Лорен Викторија Полсон (Lauren Victoria Paulson), 22-годишна студентка од „Georgia Institute of Technology“, задолжена за одржување на системите на базата.

„Технологиите развиени за вселенските мисии можат да помогнат на Земјата – во зачувување на ресурси, намалување на потрошувачката на вода и адаптација кон климатските промени“, додава Полсон.

Симболика и иднина

Проектот „Asclepios“ го носи името на Асклепиј, синот на богот Аполон, во чест на „Apollo“ програмата која прва ги однесе луѓето на Месечината.

Денес, проектот обединува нова генерација инженери, научници и идни астронаути.

„Нашата цел е да им помогнеме на студентите да направат прв чекор кон вселенската индустрија – и можеби еден ден навистина да станат астронаути“, вели Малри за „BBC“.

Мартина Димовска - првата жена аналоген астронаут од Балканот

Мартина Димоска, првата жена-аналогна астронаутка од Балканот, доаѓа од Кичево и претставува редок пример на жена од регионот што чекори кон ѕвездите – буквално. Таа е дел од меѓународни научни тимови кои изведуваат аналогни мисии — симулации на живот и работа во услови слични на оние на Марс или Месечината. Во рамки на овие мисии, Мартина и нејзините колеги живеат во изолација, под строги протоколи и ограничени ресурси, со цел да ги тестираат човечките граници, психолошката издржливост и новите технологии што би можеле да се користат во идните вселенски експедиции.

Нејзиниот пат од мал град во Македонија до светските научни кругови е инспиративен пример за младите жени во науката и технологијата. Мартина вели дека нејзината мисија не е само лична – туку и симболична: да покаже дека науката и истражувањето на вселената не познаваат граници, и дека упорноста, знаењето и љубопитноста можат да ја одведат човековата амбиција подалеку од Земјата.