За прв пат, Русите се предале – на копнен дрон

Руските сили од своите ровови извадиле парче картон на кое со големи букви пишувало: „САКАМЕ ДА СЕ ПРЕДАДЕМЕ“, јасно видливо за беспилотните летала што директно летале над нивните позиции. Со недели, Русите го држеле тој дел од шумата и покрај повторените обиди на Украинците да ја преземат. Но, зад нивното засолниште се наоѓал непријател што не можеле да го победат: мал робот на тркала натоварен со 62 килограми експлозив.

Предавањето на руските војници на далечински управуван копнено беспилотен летало на североисточниот фронт во јуни беше прв пат Украина да употреби таков уред за заробување непријателски војници, според командантите на Третата јуришна бригада. „Вашингтон пост“ ја реконструирал јунската операција со анализа на снимки обезбедени од бригадата и интервјуа со команданти вклучени во нападот.

Операцијата, спроведена од тимовите за беспилотни летала и пешадија на бригадата, ѝ помогнале на Украина да ја врати стратешката позиција во Харковскиот регион, при што биле спасени животите на украинските војници, велат командантите.

Дроновите ги менуваат правилата на конфликтот – прво во воздух, а сега и на копно

Историјата покажа колку интензивно дроновите го менуваат модерното војување во Украина – прво во воздух, а сега и на копно. Некогаш ретки, копнени роботски единици брзо го трансформираа војувањето: тие не само што транспортираат резерви и ги евакуираат ранетите, туку и директно учествуваат во напади.

Додека двете страни ги користат уредите, Украина ги користи конкретно за задачи кои, според командантите, ги намалуваат жртвите и ги штитат ограничените човечки ресурси на земјата соочена со многу поголем непријател.

Роботите се разликуваат по големина и цена – од помали од микробранова печка до возила доволно големи за да превезуваат неколку луѓе – но тие генерално се поевтини и попрецизни од артилеријата. Моделот што се користел во јунската операција чинел околу 1.500 долари.

Војната како лабораторија за идни конфликти

Руската инвазија ја претвори Украина во еден вид лабораторија за идни конфликти. Побарувачката за роботи меѓу војниците на фронтот расте: овие единици се на тркала или гасеници, а операторите ги контролираат преку радио-сигнал, слично на летачките дронови. Еден од командантите на украинските сили соопшти дека бројот на задачи што ги извршуваат роботите по целата линија на фронтот речиси се дуплирал помеѓу август и септември.

Украинските војници се надеваат дека роботите ќе ги преземат основните задачи на фронтот, ослободувајќи ги луѓето од најопасните задачи во копнена војна. Од 2022 година, Украина претрпе огромни загуби во персонал, но нивните загуби се значително помали од оние на Русија. Регрутирањето нови војници останува голем предизвик, а луѓето се највредниот и незаменлив ресурс.

„Човечките операции се завршени за мене. Затоа командувам со роботи“

Некои од украинските копнени беспилотни летала се опремени со далечински управувани митралези кои можат да се приближат до руските позиции и да отворат премин за пешадијата. Други, како оние што ги користела Третата јуришна бригада во јуни, носат експлозиви.

„Најдобриот резултат за мене не е тоа што заробивме воени заробеници, туку тоа што не изгубивме ниту еден војник“, рече 26-годишниот Микола, командант на четата за копнени роботи на бригадата која ја надгледувала јунската операција. Како и другите војници цитирани во статијата, тој зборувал под услов да биде идентификуван само со неговото име или повикувачки знак поради воените прописи.

„Деновите кога ги броев операциите со човечки животи се завршени за мене“, додаде Микола. „Затоа командувам со роботи“.

„Нашата задача беше доволно едноставна“

Две недели откако рускиот напад ги избркал украинските сили од две утврдени позиции долж североисточниот фронт, Украинците неколку пати безуспешно се обиделе да ги вратат своите позиции. Пресретнатите руски комуникации сугерираа дека Русите биле добро обучени и планирале нов напад, рекоа командантите. Тие исто така виделе и како воздушни беспилотни летала им доставувале резерви.

На почетокот на јуни, била договорена нова тактика – да се повикаат роботите на помош. „Нашата задача беше доволно едноставна“, се присети Владика (35) командант на екипажот на копнени беспилотни летала што го извршил успешниот напад. „Да ја уништиме базата каде што се криеше непријателот“, додаде тој.

Планирање и синхронизирање на беспилотните летала

Неговиот тим од тројца луѓе со часови ги прегледувал надзорните снимки и разузнавачки информации за положбата, планирајќи примарни и резервни варијанти на акции на таблети. Тие знаеле дека копнениот дрон ќе мора да се лансира од нивното сопствено засолниште неколку километри оддалечено, преку полиња, населби и шуми, до руските ровови. Бидејќи овие уреди немаат сопствени камери, возачот на копнениот робот морал да се потпре на пренос на слика од летачки дрон што го следел од воздух.

Соседната единица прво ја нападнал позицијата со воздушен дрон вооружен со бомба; потоа копнениот дрон влегол во ровот и експлодирал – со дополнителни напади во резерва доколку е потребно. Копнените сили потоа ќе напредуваа неколку стотици метри и ќе ја завршеа работата – големо достигнување во војна што често се води метар по метар.

„Не брзавме“

Едно ведро јунско утро, тимот на Владика го подготвил првиот круг дронови – еден невооружен воздушен уред и еден копнен дрон натоварен со три противтенковски мини – и поставил екран на ѕидот за да ги следи траекториите кон руските позиции.

Кога блиската единица испратила мал вооружен дрон директно во барикадата и предизвикала мала експлозија, Микола од командното место му рекол на Владика од: „Започнете со движење“.

Копнениот дрон се движел кон позицијата и, според планот, се урнал во ровот, предизвикувајќи моќна детонација. Украинците напнато чекале знаци за руски одговор на нивните екрани. Не виделе ништо.

„Не брзавме. Нашата задача не беше да дејствуваме брзо, туку да го направиме правилно“, рече Микола.

Тие подготвиле втор копнен дрон, исто така наполнет со експлозив, и го испратиле кон оштетената позиција. Летачкиот дрон повторно ја погодил барикадата на влезот во ровот. Копнениот дрон застанал на неколку метри од влезот.

Предавање на дрон

„Тука станува интересно“, рече Владика.

Додека извидувачкиот дрон лебдел, а копнениот дрон чекал детонација, руски војник ѕиркаше од ровот држејќи рачно изработен знак за предавање. Летачкиот дрон се спуштил кон војникот за да му покаже дека ја примил пораката, а потоа се наведнал за да му покаже во кој правец да оди.

Од својот ров од другата страна на фронтот, Микола преку преносот ја гледал сликата и бил запрепастен. Го извадил телефонот за да сними што се случувало – иако се плашел дека можеби е стапица.

Двајца руски војници излегле од засолништето, невооружени и без панцири, секој држејќи една страна од картонот. Тие го следеле дронот по селски пат до украинските сили што ги заробиле.

Во близина, подофицерот Фил (25) подготвено ја исчекувал борбата. Тој знаел дека копнените дронови ја напаѓаат позицијата и дека тој ќе биде меѓу војниците кога ќе тргне пешадијата. Но, кога пристигнала веста за предавањето на руските војници, сфатил дека роботите ја завршиле работата наместо него.

„На почетокот нѝ беше тешко да поверуваме; мислевме дека сме измамени“, рекол тој. Наскоро му рекле: „Вие не одите никаде; задачата е завршена пред да започне“.

„Дури и не моравме да одиме на линијата на фронтот и да ризикуваме“, рекол тој.

До доцна наутро, единствениот преостанат избор бил што да се прави со преостанатиот копнен дрон, сè уште натоварен со експлозив и паркиран пред ровот, трпеливо чекајќи детонација. Доколку се повлекол, можел да стане лесна цел за руските воздушни дронови кои би можеле да го нападнат додека се враќал кон украинските позиции.

Наместо тоа, тимот на Владика го однел првиот копнен дрон што ги принудил руските сили да се предадат на празно поле и таму го детонирал. Неговата мисија била завршена.