„На Германија ѝ требаат работници – најмалку 400.000 годишно. Така велат експертите. Една од можностите овие луѓе да дојдат во Германија е таканареченото „правило за Западен Балкан“. Но, под новата влада на чело со Фридрих Мерц, тоа правило би можело значително да се ограничи“, пишува Тагесцајтунг.

Берлинскиот весник потсетува дека врз основа на таа специјална регулатива за Западен Балкан, луѓето од Албанија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Македонија и Србија без проблем можат да пристигнуваат во Германија поради работен ангажман. За тоа не им треба стручно образование или друга квалификација. Доволно е да имаат понуда за работа и одобрение од Федералната агенција за труд и вработување. Правилото било воведено во 2015 година со цел да се намали бројот на зачестените залудни барања за азил од тие земји и да им се овозможи на луѓето регуларен пристап до пазарот на трудот.

Оттогаш, според Тагесцајтунг, значително е намален бројот на барања за азил од земјите од Западен Балкан. Весникот потсети дека луѓето од тој дел на Европа често работат во здравството и градежништвото како и во ресторани и хотели. Поранешната т.н „семафор коалиција“ на Олаф Шолц (СПД, Зелените и Либералите) во 2024 година не само што го продолжи тоа правило, туку и ја зголеми квотата за давање работни визи од 25.000 на 50.000 годишно.

Новата влада речиси сигурно ќе ја предводи Христијанско-демократската унија (ЦДУ) на Фридрих Мерц, а во моментов се водат коалициски преговори со Социјалдемократите (СПД). „Но, на изненадување на сите, во документот на работната група за труд и социјални прашања не се нашол ниту еден збор за регулативата за Западен Балкан“, пишува германскиот весник. „Во претходниот преговарачки документ пишувало дека постои намера повторно да се „ограничи“ имиграцијата преку тоа правило – на првичните 25.000 луѓе годишно.

Тагесцајтунг испратил прашање до ЦДУ, но тие не сакале да ги коментираат тековните преговори, а ниту од СПД не одговориле.

Какви се последиците?

Економскиот експерт Херберт Брикер од Институтот за истражување на пазарот на труд и занимања (ИАБ), кој ги оценувал ефектите од доаѓањето на работната сила од Западен Балкан, смета дека укинувањето на тоа правило не би било добра идеја, бидејќи, како што рекол, тие луѓе „многу добро се снаоѓаат на пазарот на трудот“.

Три до четири години по пристигнувањето во Германија, околу 95 отсто од нив сè уште се вработени, покажуваат податоците на Институтот. Тоа е поврзано и со фактот дека дозволата за престој е поврзана со работниот статус. „Во однос на стапката на вработеност, тие постигнуваат подобри резултати од која било друга група имигранти на пазарот на трудот. Всушност, тие се многу поуспешни од многу домашни работници“, потенцирал Брикер.

Овие луѓе речиси воопшто не користат социјална помош, а „нивото на квалификации е повисоко од очекуваното“. Покрај тоа, иако правилото за Западен Балкан не бара никакви квалификации, повеќето имигранти во Германија вршат квалификувана работа. „Тука имаме регуларни работни односи, што е добро за економијата, за компаниите и за даночните приходи“, додал Брикер.

Секоја година Германија губи 400.000 работници поради демографските промени. „Ако дополнително ги намалиме каналите кои добро функционираат, ќе имаме сериозен проблем“, заклучил германскиот експерт.

Алтернативен пристап?

Политикологот Холгер Колб од Советодавниот совет за интеграција и миграција потсетил дека кога биле воведени регулативите за нивното доаѓање на работа, работната сила од Западен Балкан имала значително помалку можности да дојде во Германија отколку денес.

„Во меѓувреме, олеснет е пристапот до германскиот пазар на труд. Денес има подобри законски рамки за имиграција на трудот“, посочил Колб и како пример ја навел таканаречената „Партнерска програма за признавање на квалификациите“.

„Тоа им овозможува на луѓето да дојдат во Германија за да работат одредена професија, додека истовремено се обидуваат да добијат признание на нивнитесертификати и дипломи. По признавањето на квалификациите, лицето се смета за експерт и може да добие дозвола за постојан престој во Германија по само три, наместо пет години. Исто така, за квалификуваните работници се олеснува обединувањето со семејството“, рекол Колб.

За разлика од Брикер, Колб го поддржува намалувањето на квотите за Западен Балкан. Тој смета дека е проблематично што кога станува збор за миграцијата на работна сила, го поставуваме прашањето: „Од каде доаѓате? Тоа, вели тој, не треба да е важно. Треба повеќе да се фокусираат на „способноста“ на личноста. „А правилото за Западен Балкан е спротивно на таа основна идеја“, заклучил германскиот експерт Колб за весникот „Тагесцајтунг“.