Откако Турција беше зафатена од бран масовни протести, предизвикани од апсењето на градоначалникот на Истанбул, Екрем Имамоглу, дојде до пад на берзите. Претседателот Реџеп Таип Ердоган сега се обидува да ги смири разнишаните финансиски пазари, пишува Дојче Веле.

Веста за апсењето на ривалот на Ердоган, Имамоглу, минатата недела предизвика големи загуби на турските финансиски пазари – тоа беше најлошата недела од глобалната финансиска криза во 2008 година. Берзанскиот индекс ISE 100 привремено изгубил повеќе од 16 отсто.

Како одговор, турската Комисија за пазар на капитал забрани краткорочна продажби и обложување на натамошен пад на цените на акциите. Истовремено, го олеснила откупот на акции за да ја поддржи цената на хартиите од вредност кои стрмоглаво паѓале. Краткорчно, индексот пораснал за околу два отсто, но набрзо се вратил на најниското ниво од ноември.

Набљудувачите се согласуваат: овој развој на настаните може да претставува голем проблем за Ердоган. Бидејќи во последните години турските инвеститори инвестирале на берзата за да го заштитат својот имот од високата инфлација, која во март сè уште изнесувала 39 отсто.

Министерот ветува стабилност

На почетокот на неделава пазарите на обврзници и акции во Турција малку се смирија. Имено, министерот за финансии Мехмет Шимшек вети дека „ќе направи сè што е потребно“ за да се стабилизираат финансиските пазари. Тој рече дека Турција сè уште нуди добри долгорочни можности за инвестирање. Заедно со гувернерот на Централната банка Фатих Карахан, тој го повтори ветувањето на претседателот Реџеп Таип Ердоган дека ќе ја задржат политиката наклонета кон инвеститорите, која ја спроведуваат во последните две години за да се спречи масовната продажба на лирата од страна на турските граѓани.

Турската лира ослабе во однос на доларот. Меѓутоа, фактот што падот изнесувал само три отсто ги смирил инвеститорите. Тимоти Еш, аналитичар во РБЦ Блубеј, изјавил за новинската агенција Блумберг: „Се чини дека поголемиот дел од одливот на лири (одлив на капитал) доаѓа од странци“.

Краткорочен шок

Ердал Јалџин, професор по меѓународна економија на Високата школа за технологија, економија и дизајн во Констанца (HTWG), за ДВ изјави дека Турција „по долг период на политичка несигурност, екстремно висока инфлација и постојана економска криза во последните месеци повторно била на пат кон стабилизација“.

Со многу високи каматни стапки и поддршка на лирата, таа успеала „повторно да ги привлече меѓународните инвеститори во земјата“. „Државните обврзници и берзите беа на јасен пат на закрепнување“, рекол Јалџин.

Но, апсењето на Имамоглу остави последици врз пазарите: „Политичката неизвесност во земјата нагло се зголеми. За неколку часа меѓународните инвеститори повлекоа големи количини капитал од турските финансиски пазари. Истовремено турската лира се најде под огромен притисок, па Централната банка беше принудена масовно да ги продава девизните резерви за да ја стабилизира валутата“, нагласил Јалџин.

Важен партнер

Кога зборуваме за економските последици од апсењето на Екрем Имамоглу, не смееме да заборавиме: последиците ќе бидат видливи дури во текот на оваа година. Но, Јалџин смета дека актуелната политичка криза не би требало да остави долгорочни последици врз турската економија.

Дополнително, и ЕУ и САД зависат од стабилна Турција, од една страна како важен партнер на НАТО, а од друга како стратешки важна земја во спречувањето на миграциските текови кон Европа, па затоа, засега, критичките гласови од Европа се воздржани.