Во текот на шест години, десетици милијарди долари ќе финансираат многу капацитети што Америка веројатно веќе нема да може да ги обезбеди: ракетна артилерија, сателитска навигација и противвоздушна одбрана. Инвестициите во одбраната, мерките против хибридните закани и зголемената поддршка за Украина се клучни елементи на зголемениот буџет, кој минатата среда го објави шведската влада. 

„Руската агресија против Украина е клучен фактор за безбедноста на Шведска и цела Европа“, изјави владата на премиерот Улф Кристерсон, пренесува Forbes.

Значајно зголемување на одбранбениот буџет

Тридецет и седуммесечната војна на Русија против Украина ја поттикна Шведска минатата година да се приклучи на НАТО, по долг и комплициран процес поради приговорите на Турција. Истата агресија ја натера претходната шведска влада да ги зголеми трошоците за одбрана од помалку од два отсто од бруто-домашниот производ (БДП) на нешто над оваа граница.

Според планот на Кристерсон, Шведска до 2035 година ќе троши 3,5 % од БДП за одбрана, што претставува тројно зголемување на трошоците во текот на една деценија. Ова значително зголемување вклучува милијарди долари наменети за Украина.

Како неутрална земја со долгогодишна воена самодоволност, Шведска веќе располага со широка и разновидна воена индустрија, која произведува борбени возила CV90, борбени авиони „Грипен“, мобилни хаубици „Арчер“, како и модерни подморници и воени бродови.

Зависноста од САД и алтернативите

Сепак, како и другите членки на НАТО, Шведска во голема мера се потпира на САД за одредени клучни способности. Американскиот систем за противвоздушна одбрана „Патриот“ е од суштинско значење за одбраната од закани со долг дострел, додека американскиот сателитски систем ГПС е клучен за навигација. Шведска исто така користи американски разузнавачки сателити.

Стратешка независност од САД

Политиките на поранешниот американски претседател Доналд Трамп доведоа до неизвесност во пристапот на Европа до овие ресурси. Поради усогласување со руските интереси во Украина, администрацијата на Трамп привремено ја прекина воената и разузнавачката поддршка за Киев. Тој исто така започна трговска војна против Канада – членка на НАТО – и дури предложи анексија на Гренланд, кој е територија на Данска, уште една членка на Алијансата.

Германскиот политичар Фридрих Мерц беше меѓу првите европски лидери што ги согледаа долгорочните последици од оваа промена во американската политика.

„Европа мора да постигне стратешка независност од САД“, истакна Мерц.

Во тој дух, германскиот парламент реагираше со воспоставување механизам за значително зголемување на воените трошоци, а сега и Шведска го следи овој пример.

Алтернативи за американските системи

Еден од приоритетите на Шведска е да ја намали зависноста од американскиот систем за навигација ГПС преку зголемени инвестиции во европскиот систем „Галилео“. Вториот приоритет е засилување на ракетната артилерија, бидејќи НАТО веќе не може целосно да се потпира на американските ракетни системи ХИМАРС.

Најголемиот предизвик е пронаоѓањето замена за системот „Патриот“. Единствената вистинска алтернатива со домет од околу 150 километри е француско-италијанскиот SAMP/T. Сепак, производителот на овие проектили, МБДА, произведува само ограничен број годишно.

Ако шведската влада е навистина решена да ја намали воената зависност од САД, логично е да се очекува дека ќе разгледа можности за набавка и проширување на програмата SAMP/T.