Крстозборите се една од најпопуларните форми на ментална рекреација. Тие не само што забавуваат, туку и развиваат логика и логично размислување, го подобруваат вокабуларот и ја стимулираат меморијата. Често ги земаме „здраво за готово“, без да размислиме кој ги составил и колку труд е потребен за да се создаде квалитетен крстозбор.
Својот прв крстозбор познатиот енигматичар Милорад Живаниќ го објавил на 1 март 1967 година, уште додека бил средношколец во Требиње, а оттогаш не престанал да се занимава со оваа работа.
Во разговор со „Euronews Србија“, Живаниќ објасни дека сите енигмати започнуваат на начин што, прво тие самите ги решаваат крстозборите, а потоа се обидуваат да ги состават.
„Го објавив мојот прв во 1967 година и оттогаш не престанав. Нема весник во поранешна Југославија во кој не работев. Енигматиката бара постојано учење, читање и истражување. Авторот мора да користи речници, енциклопедии и други извори за да биде сигурен дека описите се точни и јасни“, рече Живаниќ.
Составувањето крстозбори е напорен процес кој може да потрае од неколку часа до неколку денови, во зависност од комплексноста. Клучот е да се избере почетна точка – без разлика дали тоа е слика, име на позната личност или актуелна тема.
„Уредниците често бараат тематски крстозбори, кои се формираат околу одредена личност или поим. Кога правам слободни крстозбори, тогаш имам поголема креативна слобода. Составувањето бара размислување за зборовите да се поврзат логично, а истовремено да бидат приспособени на решавачите. Не смее да се случи да се вкрстат два помалку познати зборови, бидејќи тоа би го отежнало решавањето“, објасни Живаниќ.
Младите се повеќе заинтересирани за квизови отколку за енигматика
Во минатото, енигматичарите собирале илустрирани списанија и лексикони за да најдат термини за крстозборите. Денес, интернетот нуди неограничени ресурси, но сепак клучно е да се има опсежно знаење.
„Многу луѓе решаваат крстозбори. Не се вели без причина дека енигматиката е гимнастика за умот. Таа нѝ помага да ја задржиме менталната острина и концентрација. За жал, има сè помалку млади луѓе кои се занимаваат со составување крстозбори. Им недостига интерес, но и знаење. Сепак, среќен сум што гледам млади луѓе на квизовите, бидејќи тоа е показател на знаењето и информираноста“, додаде енигматичарот.
Енигматиката, освен што се извор на забава, останува важен дел од културата и образованието, помагајќи им на луѓето да развијат јазични и логички способности.
